Pusula nasıl kullanılır. Pusula; manyetik kuzeyi gösteren fosforlu bir ok ve farklı açı birimlerinde taksimatları olan bir döner kadrana sahip basit bir alettir.Fosforlu ok, dünyanın kendi ekseni etrafında saat yelkovanı aksi yönünde dönmesiyle oluşan manyetik alanın yönünü (kuzeyi) gösterir.
1. Pusula ve Kullanılması:
a. Pusulanın Tanıtılması:
Pusula; manyetik kuzeyi gösteren fosforlu bir ok ve farklı açı birimlerinde taksimatları olan bir döner kadrana sahip basit bir alettir. Fosforlu ok, dünyanın kendi ekseni etrafında saat yelkovanı aksi yönünde dönmesiyle oluşan manyetik alanın yönünü (kuzeyi) gösterir.
Bütün el pusulaları dört ana parçadan oluşur:
- Nişan tertibatı: Hedefe nişan alınmasını sağlar.
- Döner kadran: Üzerinde ölçülen istikamet açısını okumaya yarayan taksimatlar ve manyetik fosforlu ok bulunur.
- Ölçekli kenar: Nişan alınan doğrultuya paralel olacak şekilde ölçeklidir.
- Mercek veya ayna: Pusula yanak hizasında kullanıldığında, ölçülen istikamet açısını okumaya yarar.
b. Pusula Kullanılırken Dikkat Edilecek Hususlar:
- Pusula sarsıntısız ve yatay tutulmalıdır.
- Döner kadran hassastır; düşme ve çarpmaya maruz bırakılmamalıdır.
- Pusula kullanılmadığında kapatılarak kılıfında muhafaza edilmelidir.
- Gece kullanımı için aydınlık bir ortamda başlangıç istikamet açısı ayarlanmalıdır.
- Yakındaki demir cisimler manyetik oku saptırabilir; bu yüzden bazı mesafeler korunmalıdır:
Yüksek gerilim hatları: 55 metre,
Sahra topu, kamyon, ZMA, GZPT ve tanklar: 18 metre,
Telgraf, telefon hatları ve dikenli tel çitler: 10 metre,
Makineli tüfek: 2 metre,
Çelik başlık ve piyade tüfeği: 0.5 metre.
c. Pusulanın Kullanılma Maksatları:
- Arazide manyetik kuzeyi bulmak için.
- Manyetik istikamet açısını ölçmek için.
- İki nokta arasındaki açıyı bulmak için.
- Gidilecek istikameti korumak için.
- Haritayı yönüne koymak için.
d. Pusulanın Kullanılması:
- Manyetik kuzeyi bulma: Pusulanın kapağı açılarak mercek yukarı kaldırıldığında fosforlu ok, manyetik kuzeye yönelir.
- Manyetik istikamet açısını ölçme: İki yöntem vardır:
- Birinci Yöntem (Yanak hizasında tutulması): Sağ el pusulayı destekler, pusula kapağı 90°, mercek 45° kaldırılır. Pusula yanağa yaklaştırılır ve mercekten bakılarak istikamet açısı okunur.
- İkinci Yöntem (Göğüs hizasında tutulması): Pusula göğüs hizasında yere paralel tutulur. Kapaktaki gözlem telinden istikamet açısı ölçülecek noktaya nişan alınır ve açısı okunur.
e. İstikametin Muhafazası:
- Gündüz: Pusula göğüs hizasında tutulur, gidilecek istikamet açısı altında görülene kadar vücutla dönülür.
- Gece: Çentikli bilezik ile istikamet korunur. Başlangıç istikamet açısı ayarlanır, istikamet açısına göre bilezik “çıt” sayısı kadar çevrilir, fosforlu ok fosforlu çizgiyle üst üste gelene kadar vücutla dönülür.
2. Haritanın Yönüne Konulması:
a. Pusula ve “P” Noktası Yardımıyla Haritanın Yönüne Konulması:
- Harita yatay olarak yere serilir.
- Harita kenar bilgilerinden ibre sapma açısı hesaplanır ve harita kuzeyinde işaretlenir.
- Haritanın güneyinde bulunan “P” noktası ile kuzeydeki işaretlenen ibre sapma noktası birleştirilir.
- Pusula, pusula oku sabit siyah gösterge çizgisine gelene kadar çevrilir. Bu durumda harita yönüne konmuş olur.
b. Pusula ile Haritanın Yönüne Konulması:
- Harita yatay olarak yere serilir.
- İbre sapma açısı hesaplanır.
- Pusulanın ölçekli kenarı kuzey-güney grid çizgisine çakıştırılır. Pusula ile harita arasında sapma açısı kadar fark korunarak harita çevrilir.
- Örnekte, ibre sapma açısı 5° ise sabit siyah gösterge çizgisi altında 355° görünene kadar harita çevrilmelidir.
